Kişilik Bozukluğu Tedavisi

KİŞİLİK BOZUKLARI VE TEDAVİSİ 

Kişilik bozuklukları uzun dönemli, şiddetli ve dirençli düşünce ve davranış kalıplarıyla karakterize olmuş zihinsel bozukluklar sınıfıdır. Kişilik bozukluğu olan kişiler gerçekleri çok farklı algılamakta ve sorunun kendi bakış açısında olduğunu fark edememektedir. Kişilik bozukluğu iş, ilişki ve sosyal yaşantısında ve günlük en basit işlerinde bile etkileyebilmektedir. Kişilik bozukluğu olduğu bilinen veya kişilik bozukluğundan şüphelenilen kişide ilk dikkat edilmesi gereken husus kişinin çocukluğudur. Çünkü yetişkin dönemlerinde kişilik bozukluğu yaşayanlar genelde çocukluklarında türlü travmalara maruz kalmıştır. Bilinçaltına işleyen bu travmalar büyüyünce farklı bir kişilik geliştirmelerine sebep olmuş dolayısıyla bu da kişilik bozukluklarını geliştirmesine neden olmuş olabilmektedir.

 

Kişilik bozuklukları belli başlı kategorilerde farklı sınıflandırmalar kullanılarak ele alınmaktadır. En sık kullanılan kişilik bozukluğu türleri aşağıdaki gibidir:

  • Şizotipal Kişilik Bozukluğu:

Davranış, düşünce, duygulanım, konuşma ve görünümde bir çok gariplik ve egzantriklikler vardır. Alınganlık fikirleri, olağandışı yaşantıları, kuşkuculuk, acayip düşünce biçimi belirgindir. Toplumda %3 oranında görülür. ’u intihar girişiminde bulunur. Şizofreniye dönüşmesi olasıdır. İlaç tedavisi ve psikoterapi tedavide kullanılır.

  • Antisosyal Kişilik Bozukluğu:

Başkalarına hak tanımayan uyumsuz davranışların olduğu kişilik yapısıdır. Suç işleme eğilimi, sürekli yalan söyleme, dürtüsellik, kavgacılık, sorumsuzluk, vicdan azabı çekmeme temel bulgularıdır. Genellikle 18 yaşından sonra oluşur. 30’lu yaşlardan sonra kendiliğinden düzelme olabilir. Tedavisi zordur. Madde bağımlılığı riski yüksektir.

  • Borderline (Sınır) Kişilik Bozukluğu:

Ayrışma bireyselleşme sorunları, duygulanımı denetleme sorunları ile ilgili belirtiler ve yoğun kişisel bağlılıklar temelde görülebilir. Terk edilmeye karşı aşırı korku duyma, hep-hiç yasasıyla davranması, kimlik karmaşası, kendine zarar verici davranışlar, sürekli boşluk hissi, öfke patlamaları gibi belirtiler görülür. Toplumda %2 oranında görülür. Kadınlarda daha sıktır. Genelde annelerinde de bu bozukluk vardır. İleri yaşlarda düzelme olabilir. Genelde 40 yaşından önce tanı konulur. Psikoterapi temel tedavi şeklidir. Ek ilaç tedavisi de kullanılır.

  • Histrionik Kişilik Bozukluğu:

Dramatik, duygusal, etkileyici davranış kalıplarının olduğu bozukluktur. İlgi odağı olma beklentisi, baştan çıkarıcı davranma, fiziki görünümüne aşırı dikkat ve insanları kullanma, gösteriş, başkalarından kolay etkilenme ön plandadır. %2-3 oranında görülür. Kadınlarda daha yaygındır. Baştan çıkarıcı özelliğe karşın cinsellikten korkma temel bulgudur. Psikoterapi temel tedavi şeklidir.

  • Narsistik Kişilik Bozukluğu:

Kendini beğenme ve öz saygı ile aşırı ilgilenmenin olduğu bozukluktur. Üstünlük duygusu, beğenilme gereksinimi, kendini karşısındakinin yerine koyamama, küstahlık temel belirtileridir. Temelde anne ile çatışmalar yatar. Tedavisi zordur. Psikoterapi kullanılır.

  • Çekingen (Kaçıngan) Kişilik Bozukluğu:

Çekingen ve utangaç kişilik yapısı belirgindir. Kaçınganlık, yakın ilişkiler kuramama, eleştirilmeye aşırı duyarlılık, beceriksiz-küçük görüldüğünü düşünme, sosyal etkinliklere katılmama temel belirtileridir. Toplumda %1 oranında görülür. Temelde ana baba eleştirilerinin etkisi büyüktür. Psikoterapi özellikle grup terapisi tedavide kullanılır. Yaygın etkilenmemiş durumlarda “Sosyal Fobi” tanısıyla tedavi edilir.

  • Bağımlı Kişilik Bozukluğu:

Bağımlı ve boyun eğen kişilik yapısı belirgindir. Başkalarından öğüt ve destek alma ihtiyacı, sorumluluk alamama, muhalefet edememe, inisiyatif kullanamama, tek başına kalamama temel bulgularıdır. Kadınlarda sıktır. Temelde ayrılık kaygısı/bunaltısı vardır. Psikoterapi tedavide kullanılır.

  • Obsesif-Kompulsif Kişilik Bozukluğu:

Mükemmelliyetçilik ve esnek olamama belirgindir. Ayrıntılar üzerinde aşırı uğraşma, işin bitirilmesini zorlaştıran bir mükemmelcilik, eskimiş veya değersiz şeyleri saklama, cimrilik, katılık ve inatçılık hakimdir. Erkeklerde daha yaygındır. Ailesel geçiş olasılığı vardır. İlaç tedavisi ve psikoterapi tedavide kullanılır.

  • Pasif-Agresif Kişilik Bozukluğu:

Gizli bir şekilde bilerek engelleyici, erteleyici, inatçı ve yetersiz olmayla belirgin bozukluktur. Pasif direnç, somurtkanlık ve kavgacılık, otoriteye karşı çıkma, şanssızlığından yakınma temel bulgularıdır. Temelde anababada benzer problemler vardır. Psikoterapi yararlıdır.

  • Depresif Kişilik Bozukluğu:

Karamsar, zevk alamayan, görev sorumluluğu olan, özgüvensiz ve kronik olarak mutsuz kişilerdir. Keder, mutsuzluk, keyifsizlik, kendini küçük görme, düşünceli ve endişeli yapı, kötümser, pişmanlık duymaya eğilim temel belirtileridir. Erken dönemde ana/baba kaybı, ana baba yetersizliği temelde yatan sorundur. İlaç ve psikoterapi yararlıdır.

  • Sadistik Kişilik Bozukluğu:

İlişkilerine acımasız veya küçük düşürücü davranış hakimdir. Adli olgularda yaygındır. Sıklıkla ana baba kötüye kullanımı vardır.

  • Kendine Zarar Verici (Yenilgin) Kişilik Bozukluğu:

Kişiler yaşamlarını kötü sonuçlara yönlendirirler, yardımı veya iyi sonuçları reddederler, iyi sonuçlara doyumsuz yanıt verirler.

Klinik Psikolog Dr.Hüseyin DOĞAN
Psikolojide Çift Doktora
Yurt İçi ve Yurt Dışı Sertifikalı Eğitimler
Etkili ve Çözüm Odaklı Yaklaşım
Kişiye Özelleştirilmiş Terapi Yaklaşımı


Klinik Psikolog ve Psikoterapist Arıyorsanız Hemen Arayın!  Dr. Hüseyin DOĞAN

 

Whatsapp

 +90 552 268 69 74

Translate »
Scroll to Top